میدان یا میز مذاکره؟ چشم‌انداز دیپلماسی پس از جنگ در گفتوگو با علی واعظ
پس از جنگ ۱۲ روزهٔ ایران و اسرائیل و حملهٔ محدود آمریکا به تأسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی، نگاه‌ها اکنون به آیندهٔ روابط تهران و واشینگتن دوخته شده است.
آیا دیپلماسی بازمی‌گردد یا تنش‌ها شکل تازه‌ای می‌گیرند؟
در گفتوگو با علی واعظ، مدیر پروژهٔ ایران در گروه بینالمللی بحران، این پرسش‌ها را در میان گذاشتیم.
ترامپ خواستار لغو فوری محاکمهٔ بنیامین نتانیاهو شد
درخواست رئیس‌جمهور آمریکا برای لغو فوری نخست‌وزیر اسرائیل از محاکمه در دادگاه این کشور با واکنش‌های متفاوتی در اسرائیل روبه‌رو شد.
دونالد ترامپ بامداد پنجم تیر در پستی در «تروث سوشیال»، شبکهٔ اجتماعی خود، بنیامین نتانیاهو را «رهبری قوی» و «رزمنده‌ای بی‌مانند» توصیف کرد و نوشت اکنون زمان رهایی او از محاکمه است.
او نوشت آمریکا، اسرائیل را نجات داد و اکنون ایالات متحده بی‌بی (لقب نتانیاهو) را نجات می‌دهد.
آقای ترامپ افزود: «بی‌بی و من با یکدیگر جهنم را پشت سر گذاشتیم. با دشمن درخشان، قدیمی و سرسخت اسرائیل- ایران- جنگیدیم، و بی‌بی نمی‌توانست در ادای عشق خود به سرزمین مقدس فوق‌العاده بهتر، تیزتر و قوی‌تر از این باشد».
دونالد ترامپ با «ساختگی» خواندن پرونده‌های قضایی بنیامین نتانیاهو نوشت: این روند یا باید لغو شود یا او مورد عفو قرار گیرد.
آقای نتانیاهو از چند سال پیش در سه پروندهٔ جداگانه به کلاهبرداری، خیانت در امانت و رشوه‌خواری متهم است و محاکمه‌اش پس از سال‌ها بازجویی و گردآوری اطلاعات از بهار ۲۰۲۰ آغاز شد.
گای لوی، سخنگوی حزب لیکود، روز ششم تیر پیام آقای ترامپ را بازنشر کرد.
سایر دولتمردان و سیاستمداران حامی بنیامین نتانیاهو نیز با حمایت از درخواست آقای ترامپ، گفتند که پرونده‌های اتهامی علیه او باید مختومه شود.
به گفته این سیاستمداران، در تمامی ماه‌های اخیر که نخست‌وزیر هفته‌ای سه بار و هر روز شش ساعت در دادگاه حضور داشت، او ساعات دیگر خود را مشغول نهایی کردن حملات به ایران بود.
اما یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون دولت اسرائیل، روز پنج‌شنبه به وای.نت گفت: «با همه احترامی که برای رئیس‌جمهور ترامپ قائل هستیم، او نمی‌بایست در روند قضایی کشور ما مداخله می‌کرد».
اسحاق کریب، سیاستمدار حزب کارگر، نیز گفت: «آقای رئیس‌جمهور، میراث یهودیت به ما آموخته که هیچ کس در کشور بالاتر از قانون نیست، حتی نخست‌وزیر».
اولین نظرسنجی انجام شده پس از برقراری آتش‌بس در افکار عمومی اسرائیل در روز پنجم تیر نشان داد که اگر اکنون انتخابات پارلمانی برگزار می‌شد، حزب لیکود به رهبری نتانیاهو می‌توانست ۳۱ کرسی از ۱۲۰ کرسی کنست را به دست آورد.
این رقم در آخرین نظرسنجی پیش از جنگ ۲۳ کرسی بود. حامیان بنیامین نتانیاهو در لیکود گفته‌اند نظر به افزایش محبوبیت مردمی او که «اسرائیل را پیروز جنگ با ایران کرد»، باید امکان برگزاری انتخابات زودهنگام به جای انتخابات در پائیز سال آینده را بررسی کرد.
یک دانشجو در اسرائیل به ظن جاسوسی برای ایران دستگیر شد
سرویس امنیت داخلی اسرائیل، «شین بت»، و پلیس این کشور روز پنج‌شنبه اعلام کردند که یک دانشجو را به ظن ارتکاب جرایم امنیتی و جاسوسی برای ایران دستگیر کرده‌اند.
این دانشجو که در رشته سیستم‌های اطلاعات در دانشگاه بن گوریون در بئرشبع تحصیل می‌کند، اهل روستای عرب‌زبان دیر الاسد در شمال اسرائیل است.
به گزارش رسانه‌های اسرائیلی، این متهم در ماه ژوئن دستگیر شده و قرار است تفهیم اتهام شود. هنوز مشخص نیست او قبل از جنگ ۱۲ روزهٔ اسرائیل علیه ایران دستگیر شده است یا در جریان آن.
بر اساس گزارش‌ها، دانشجوی یاد شده متهم است که برای چند ماه با یک عامل ایرانی در تماس بوده است. به گفتهٔ مقام‌های اسرائیلی، او در ازای دریافت پول و بر اساس دستوراتی که از منبع ایرانی خود دریافت کرده بود، اقداماتی «علیه امنیت» انجام داده است.
این اقدامات شامل تلاش برای آسیب زدن به افراد، پاشیدن میخ در یک جاده اصلی در بئرشبع، و تحریک‌آفرینی بوده است.
رسانه‌های اسرائیلی می‌گویند او ادعا کرده که در همبستگی با فلسطینی‌ها در نوار غزه دست به این اقدامات زده است.
وزیر آموزش و پرورش ایران می‌گوید ۲۰ دانش‌آموز در جریان حملات اسرائیل کشته شدند
وزیر آموزش و پرورش از کشته شدن ۲۰ دانش‌آموز در جریان حملات اسرائیل به ایران خبر داد.
علیرضا کاظمی گفت شماری از فرهنگیان نیز کشته شده و تعدادی از مدارس نیز آسیب جزئی دیده‌اند.
مقام‌های ایرانی گفته‌اند که در جریان ۱۲ روز حملات اسرائیل به خاک ایران دست‌کم شش هزار و ۲۷۶ نفر جان خود را از دست داده‌اند و حدود پنج هزار نفر هم زخمی شده‌اند.
رادیو فردا به‌طور مستقل نمی‌تواند این آمار را تأیید کند.
در اسراییل، حملات موشکی ایران نیز باعث کشته شدن ۲۸ نفر شد. بیش از سه هزار نفر هم در این حملات زخمی شدند.
ادامهٔ دستگیری افرادی در ایران که متهم به همکاری با اسرائیل هستند
نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی عملیات دستگیری افرادی که متهم به همکاری یا حمایت از اسرائیل هستند را در روزهای اخیر تشدید کرده‌اند.
به گزارش رسانه‌های ایران، روز چهارشنبه فردی که به گفتهٔ مقامات امنیتی در حال تردد مشکوک بود در متروی تهران دستگیر شد.
ادعا شده است که او با استفاده از تلفن همراهش آدرس اماکن نظامی و حساس را به شماره تلفن‌های ناشناس ارسال می‌کرد.
در خوزستان هم ۲۶ نفر با عنوان «عوامل نفوذی اسرائیل» دستگیر شده‌اند.
خبرگزاری فارس، نزدیک به سپاه پاسداران، بدون اشاره به محل و زمان دستگیری این افراد آنها را «فریب‌خوردگان» جنگ توصیف کرده است.
به گزارش مقامات امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی، در دو هفتهٔ اخیر بیش از ۷۰۰ نفر به اتهام «جاسوسی برای اسرائیل» یا حمایت از عملیات اسرائیل در ایران در شبکه‌های اجتماعی دستگیر شده‌اند.
تا کنون شش نفر از زندانیانی هم که به همکاری با اسرائیل متهم شده بودند اعدام شده‌اند.
نهادهای حقوق بشری نسبت به روند فزایندهٔ دستگیری‌ها و محاکمهٔ سریع متهمین بدون حضور وکلای مستقل و ارائه شواهد و مدارک هشدار داده‌اند.
آینهورن: خطر ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ایران را با دیپلماسی میتوان رفع کرد
رابرت آینهورن، تحلیلگر ارشد در موسسهٔ بروکینگز آمریکا و از تحلیلگران شناخته‌شده در حوزهٔ خلع سلاح، در گفتوگو با رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی گفت آتش‌بس میان اسرائیل و ایران که با میانجی‌گری رئیس‌جمهور ترامپ به دست آمده، گامی مثبت است اما همچنا‌ن شکننده است.
او هشدار داد که اگرچه حمله‌های اسرائیل ممکن است خسارات شدیدی به تاسیسات هسته‌ای ایران وارد کرده باشد اما حدود ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده با درصد بالا هنوز پیدا نشده که خطری برای تولید سلاح هسته‌ای است و تنها از طریق دیپلماسی میتوان این خطر را برطرف کرد.
وزرای دفاع ایران و روسیه به چین رفتند
همزمان با انتشار گزارش‌ها درباره سفر وزیر دفاع ایران به چین دو روز بعد از آتش‌بس ایران و اسرائیل، پکن اعلام کرد که میزبان وزرای دفاع کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای است.
این اجلاس یک روز بعد از نشست سران پیمان ناتو در هلند برگزار می‌شود و مقام‌های کشورهای عضو ازجمله ایران و روسیه در شهر چینگ‌دائو در شرق چین که مقر یک پایگاه بزرگ دریایی است، حضور یافته‌اند.
خبرگزاری دولتی شینهوا گفته است مقام‌های دفاعی کشورهایی مانند پاکستان و بلاروس نیز به چین رفته‌اند.
خبرگزاری فرانسه می‌گوید پکن تلاش دارد سازمان همکاری شانگهای را که متشکل از ۱۰ کشور است، به عنوان نقطه مقابل بلوک ناتو معرفی کند و مشارکت سیاسی، امنیتی و تجاری میان آنها را تقویت کند.
رسانه‌های ایران می‌گویند عزیز نصیرزاده، وزیر دفاع ایران، در چین با همتایان خود از کشورهای مختلف دیدار خوهد کرد. این در حالی است که انتقادها از ضعف دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی طی جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل در داخل ایران ادامه دارد.
مکرون: ازسرگیری مأموریت آژانس انرژی اتمی در ایران ضروری است
رئیس‌جمهور فرانسه خواستار آن شد که آژانس بینالمللی انرژی اتمی مأموریت خود در ایران را ازسربگیرد.
امانوئل مکرون روز چهارشنبه در شبکه ایکس با اشاره به نقش حیاتی این نهاد وابسته به سازمان ملل برای امنیت و حفاظت هسته‌ای نوشت: «ضرورت دارد آژانس اجازه یابد مأموریت خود در ایران را ازسربگیرد.»
مجلس شورای اسلامی روز چهارشنبه طرحی را تصویب کرد که بر اساس آن همکاری ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی در پی حمله اسرائیل به ایران تعلیق می‌شود.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، گفته است تعلیق همکاری‌ها تا زمانی که امنیت تأسیسات هسته‌ای ایران تضمین شود، ادامه خواهد یافت. یک روز پیش از تصویب این طرح، مدیر کل آژانس خواستار از سرگیری بازرسی‌های این نهاد شد.
سپاه پاسداران می‌گوید ۲۶ «نفوذی» اسرائیل در خوزستان بازداشت شدند
در ادامه بازداشت‌ها به اتهام جاسوسی برای اسرائیل، سپاه پاسداران اعلام کرد که ۲۶ نفر را در استان خوزستان بازداشت کرده است.
بر اساس اطلاعیه منتشر شده در روز چهارشنبه چهارم تیر، «سازمان اطلاعات سپاه حضرت ولی عصر» این افراد را با ادعای آن که «عاملین نفوذی و فریب خوردگان» اسرائیل در جریان جنگ ۱۲ روزه بودند، بازداشت کرده است.
پیش‌تر دادستان اهواز گفته بود که در استان خوزستان برای ۲۳ متهم به «جاسوسی» برای اسرائیل «در سریع‌ترین زمان ممکن» کیفرخواست صادر شد.
روز سه‌شنبه خبرگزاری فارس، نزدیک به سپاه پاسداران، اعلام کرد در جریان ۱۲ روز درگیری میان ایران و اسرائیل، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی بیش از ۷۰۰ نفر از اعضای آنچه را «شبکه جاسوسی» اسرائیل خواند، بازداشت کرده‌اند.
ابراز امیدواری نماینده ترامپ به شکل‌گیری «توافق جامع صلح» با ایران
نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه با ابراز امیدواری برای رسیدن به یک «توافق جامع صلح» با ایران تأکید کرد که غنی‌سازی اورانیوم و استفاده تسلیحاتی توسط تهران خط قرمزهای آمریکا هستند.
اسنیو ویتکاف شامگاه چهارشنبه در گفتوگو با شبکه آمریکایی سی‌ان‌بی‌سی گفت که تسلیحاتی شدن برنامه هسته‌ای ایران قابل قبول نیست چون «باعث بی‌ثباتی در کل منطقه می‌شود و همه می‌خواهند بمب داشته باشند که ما نمی‌پذیریم.»
او بدون اشاره به جزئیات بیشتر خبر داد مذاکره با ایران درباره این خواهد بود که چگونه یک «برنامه هسته‌ای بهتر و غیرنظامی» برای ایران بازسازی شود که شامل غنی‌سازی اورانیوم نباشد.
آقای ویتکاف در عین حال اعلام کرد این حس وجود دارد که ایران آمادگی دارد به توافق جامعی با آمریکا دست یابد.
این موضع‌گیری یک روز بعد از شکل‌گیری آتش‌بس میان اسرائیل و ایران ابراز شد؛آتش‌بسی که نخستین بار رئیس‌جمهور آمریکا آ را اعلام کرد و به ۱۲ روز جنگ بین ایران و اسرائیل پایان داد.
آقای ترامپ روز چهارشنبه در حاشیه نشست سران پیمان ناتو در هلند خبر داد که «قرار است هفته آینده با ایران صحبت کنم».